سبك رفتار منفعلانه يكي از سبك هاي رفتاري است كه با سبك رفتار پرخاشگر ارتباط مستقيمي دارد. حتي اين سبك رفتاري به عنوان رفتار پرخاشگر نيز تعبير مي‌شود. به طور كل همه افراد در صورت مواجه با هر رويدادي در زندگي روزمره نوعي رفتار از خود نشان مي‌دهند. اين رفتارها گاه پرخاشكر، گاه بي تفاوت و منفعلانه است. البته كه رفتارها و واكنش هاي هر كسي در مواجه با رويدادي متفاوت از ديگري است. و هر سبكي به طور صورت خاص به دسته هاي متفاوت تقسيم مي‌شود.

دسته سبك رفتار منفعلانه به اين صورت است كه افراد همواره در پي جلب رضايت ديگران‌اند و خود را كاملاً ناديده مي‌گيرند. اما اين شيوه رفتاري به‌مرور باعث ايجاد مشكلات رواني زيادي مي‌گردد. لذا آشنايي با اين سبك رفتاري و ويژگي‌هاي آن مي‌تواند در جلوگيري از بروز مشكلات روحي و رواني شديد و زيادي جلوگيري كند.

منبع: سبك رفتار منفعلانه چيست | درمان رفتار منفعلانه

سبك رفتار منفعلانه به چه معني است ؟

سبك رفتار منفعلانه نوعي از سبك‌هاي رفتاري است. اين شيوه رفتاري اغلب در افرادي كه احساس ناايمني در روابط بين فردي دارند، ديده مي‌شود. اين گروه از مردم هميشه به دنبال جلب رضايت اطرافيانشان هستند و براي اين هدف خواسته‌هاي خود را ناديده مي‌گيرند.

بر طبق پژوهش‌ها، سبك رفتار منفعلانه ارتباط مستقيمي با سبك رفتار پرخاشگرانه دارند. از اين‌ رو عده‌اي به آن پرخاشگري پنهان نيز مي‌گويند. كسي كه رفتار منفعلانه دارد به ابراز مستقيم و آشكار احساسات، عقايد و باورهاي خود مي‌پردازد. دائماً خجالتي و محافظه‌كار است و اغلب حقوق اين افراد نقص مي‌گردد. از آنجا كه زياد نمي‌تواند به اهداف و آرزوهاي خود برسد، معمولاً در نااميدي، غم و اضطراب سر مي‌كند.

علت شكل‌گيري سبك رفتار منفعلانه

اشخاصي كه از سبك رفتار منفعلانه در تعاملات خود استفاده مي‌كنند معمولاً اذعان مي‌دارند كه نمي‌خواهند روابطشان با سايرين خراب شود. آن‌ها سعي مي‌كنند با رفتار مطيعانه و منفعل بودن، حمايت طرف مقابل را از آن خود كرده و از دوري يا جدايي با افراد مهم زندگي جلوگيري كنند. پژوهشگران به‌طوركلي دو عامل مهم را در شكل‌گيري اين سبك رفتاري دخيل مي‌دانند. كه به شرح زير است.

🟡 محيط

مهم‌ترين عامل تأثيرگذار در شكل‌گيري شخصيت يك كودك، محيط و خانواده او هستند. در صورتي‌ كه هنگام رخ دادن يك خطاي كوچك از طرف فرزند، والدين او را با جملاتي همچون “ديگه دوستت ندارم” يا “ديگه تو را نمي‌خواهم” از خود طرد كنند، زمينه شكل‌گيري سبك رفتار منفعلانه در كودك ايجاد مي‌شود.

در اين حالت، كودك ياد مي‌گيرد هيچ‌ وقت نبايد برخلاف انتظار و ميل اطرافيان رفتار كند وگرنه او را دوست نخواهند داشت. درصورتي‌ كه كودك همواره تشويق به انجام كارهايي شود كه ديگران را خوشحال و راضي نگه مي‌دارد. به‌ طور ناخودآگاه فرا مي‌گيرد كه خواسته‌هاي خودش را ناديده گرفته و هميشه طرف مقابل را اولويت قرار دهد. درنتيجه كودك به سبك رفتار منفعلانه روي مي‌آورد.

 🟣 ژنتيك

ژنتيك هميشه مهم ترين تأثيرات را بر رفتار و شخصيت فرد دارد. عموماً افراد بخشي از ويژگي‌هايشان را از همان بدو تولد به همراه دارند. و بخش عمده‌اي از آن را ژنتيك در برمي‌گيرد. ژن‌هايي كه شايد در سبك رفتار منفعلانه يا محافظه‌ كارانه تأثير داشته باشند، از طرف والدين به كودك به ارث مي‌رسند. در صورتي‌ كه خانواده فرد هميشه در پي راضي نگه‌داشتن باشند و هيچ‌وقت به خودشان توجه نكنند. شايد خود فرد هم رفتاري شبيه به آن‌ها داشته باشد و منفعل شود.

ويژگي‌هاي سبك رفتار منفعلانه

افرادي كه سبك رفتار منفعلانه دارند از خود نشانه هايي بروز مي‌دهند. اين افراد ويژگي هايي مانند اضطراب، كاهش اعتماد به نفس و … دارند. برخي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي افراد با محافظه‌ كارانه به شرح زير است.

🟨 اعتماد به‌ نفس پايين

اعتماد به‌ نفس افراد با سبك رفتار منفعلانه به‌ شدت پايين است. به حدي كه حتي نمي‌توانند مستقيماً تماس چشمي برقرار كنند. از پس كارهاي بسيار ساده هم در اجتماع بر نمي‌آيند و توانايي انجام كارها به تنهايي را ندارند.

🟦 سرگردان بودن

افراد با سبك رفتار منفعلانه هميشه در هر مسائلي در زندگي‌ سرگردان مي‌شوند. حتي نمي‌دانند بايد چه‌ كارهايي را بايد انجام دهند. براي خودشان هيچ برنامه‌ و هدفي ندارند. و ترجيح مي‌دهند ديگران در مورد زندگي آن‌ها تصميم‌گيري كنند و اهداف آنها را مشخص كتنند. اغلب تجربه‌هاي شكست زيادي در كار و زندگي خود دارند.

🟥 اضطراب

از آنجا كه افراد با سبك رفتار منفعلانه نمي‌توانند خواسته‌هاي خود را به زبان بياورند، همواره اضطراب دارند و نگران به نظر مي‌رسند. هميشه بر سر كوچكترين مسائل نيز هراس دارند. اين افراد در ارتباطات خود از ارتباط چشمي استفاده نمي‌كنند. 

🟧 عدم توانايي نه گفتن

يكي از ويژگي هاي افراد با سبك رفتار منفعلانه، عدم توانايي در “نه” گفتن است. براي اين‌كه بقيه را راضي نگه دارد هيچ‌وقت از كلمه «نه» استفاده نمي‌كند. تقريباً غيرممكن است كه درخواستي را رد كنند. و يا اين‌كه در چيزي مخالفت كنند حتي اگر هيچ علاقه‌اي به آن شرايط و كار نداشته باشند.

🟩 آرام و بي‌ جنب و جوش

افراد با سبك رفتار منفعلانه بسيار خونسرد هستند. در اجتماعات هرگز در بحث‌ها و كارهاي جمعي شركت نمي‌كنند. اغلب به‌عنوان تماشاچي گروه‌ها حضور دارند و ساكت‌ترين فرد در هر جمعي هستند.

از ديگر ويژگي‌هاي سبك رفتار منفعلانه عبارت‌اند از.

✔ صادق نبودن

✔ مورد سوءاستفاده قرار گرفتن از جانب ديگران به‌طور مكرر

✔اجتناب از مواجهه با مشكلات و مسئوليت‌هاي زندگي

✔ اميد به مراقبت شدن از سوي ديگران

✔تخصص در پنهان كردن احساسات واقعي خود

✔ بي اشتياق بودن نسبت به انجام كارها

زبان بدني و كلامي افراد با سبك رفتار منفعلانه

افرادي كه سبك رفتار منفعلانه دارند از زبان بدني و كلامي متفاوتي برخوردارند. در اين بخش از مقاله در رابطه با رفتار كلامي و غير كلامي صحبت كرده ايم.

♦ رفتار غيركلامي

• چشماني كه هميشه به پايين نگاه مي‌كنند
• صداي آهسته
• ترديد زياد
• وضعيت غرق‌شدگي
• لحن مردد
• خنده‌هاي دروغين

♦ رفتار كلامي

ازجمله عبارات رايج اين دسته از افراد عبارت‌ند از.

✅ «شايد…»

✅«حدس مي‌زنم…»

✅«فكر نمي‌كنم اگر مي‌توانستيم…»

✅«فقط اگر…»

✅«فكر نمي‌كنيد …»

✅«اوه»

✅«خوب…»

✅”راستش واقعاً مهم نيست…»

✅«زحمت نكشيد…»

نگراني‌هاي زمينه‌ساز سبك رفتار منفعلانه

افرادي كه سبك رفتار منفعلانه دارند هميشه به صورت مداوم نگراني هايي دارند. اين نگراني ها شامل ترس از مخالفت، ترس از خشم ديگران و … است كه در ادامه توضيح داده ايم.

📌 ترس از مخالفت

ترس از مخالفت يكي از نگراني هاي افراد با سبك رفتار منفعلانه است. هرگز علاقه ندارند كه ديگران با او مخالفت كنند و يا او را از اجتماعات كنار بگذارند.

📌 ترس از خشم ديگران

يكي از نگراني هاي زمينه ساز افراد با سبك رفتار منفعلانه، ترس از خشم ديگران است. از اين‌ كه ديگران با او به صورت پرخاشگرانه رفتار كنند بسيار مي‌ترسند.

📌 ترس از دست نيافتن به خواسته‌هاي خود

نگران است كه با رد كردن درخواست ديگران، آن‌ها نيز خواسته‌هاي وي را رد كنند. سبك رفتار منفعلانه يكي از نگراني هاي زمينه ساز افراد با سبك رفتار منفعلانه است.

📌 ترس از قضاوت شدن

نگراني افراد با سبك رفتار منفعلانه در مورد اين‌ است كه ديگران او را قضاوت كنند. راجع به او صحبت كنند. يا درباره اين فرد نظر دهند. 

پيامدهاي سبك رفتار منفعلانه

بر اساس افكاري كه افراد با سبك رفتار منفعلانه دارند. رفتار آنها پيامدهايي را به دنبال دارد كه در ادامه راجب آنها توضيح داده ايم.

1️⃣ باور به بي‌تقصير بودن خود

از آنجا كه تمام‌ كارهاي افراد با سبك رفتار منفعلانه مطابق نظر ديگران است، در هنگام رخ دادن اشتباه و مشكل، خود را مقصر نمي‌داند. زيرا فكر مي‌كند كه چون بر اساس خواسته ديگران فعاليت داشته اند پس تقصيري در اشتباهات ندارد. اين افراد بسيار بي مسئوليت و غير قابل هستند.

2️⃣ انزوا

از آنجا كه فرد با سبك رفتار منفعلانه فكر مي‌كند با حضور در جمع ديگران بايد به خواسته‌هاي آن‌ها تن دهد، ترجيح مي‌دهد در تنهايي خودش فرو برود و گوشه‌گيري پيشه مي‌كند. براي جلوگيري از اين اتفاق كه به خواسته هاي خود توجهي ندارند، از اجتماع فراري مي‌شوند. 

3️⃣ افسردگي

مشكل در روابط و تعاملات فرد با سبك رفتار منفعلانه او را دچار مشكلات رواني و فرسودگي مي‌كند. زندگي برايش بي‌لذت شده و روحيه‌اش را كاملاً از دست مي‌دهد. در اين حالت احتمال گرفتن تشخيص افسردگي از نظر باليني افزايش مي‌يابد. هيچ چيزي باعث خوشحالي او نمي‌شود و علاقه اش به فعاليت هاي خود را از دست مي‌دهد.

4️⃣ مورد سوء استفاده قرار گرفتن

افراد معمولا دنبال فردي هستند كه خواسته هايشان را بر آورده كند. ويژگي اين افراد نيز به اين صورت است كه به خواسته هاي ديگران بيشتر از خود اهميت مي‌دهند. در نتيجه مورد سوء استفاده ديگران قرار مي‌گيرند.

5️⃣ احساس كمبود

افراد با سبك رفتار منفعلانه به دليل اينكه به خود توجهي نمي‌كند، و براي خود كاري را انجام نمي‌دهد احساس كمبود مي‌كند. و زندگي به مرور براي او طاقت فرسا مي‌شود.

كلام آخر

همانطور كه گفته شد سبك رفتار منفعلانه يك سبك رفتاري است. افراد با اين ويژگي رفتاري داراي اعتماد به نفس پاييني هستند و معمولا به افسردگي و اضطراب دچار مي‌شوند. براي جلوگيري و پيشگيري از اين سبك رفتاري بايد از روانشناس و مشاورين كمك بگيريد. مركز مشاوره ذهن نو به صورت حضوري و تلفني به مراجعان خدمات ارائه مي‎دهد. براي‌ كسب اطلاعات بيشتر با شماره درج شده تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه سبك رفتار منفعلانه مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

 شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: سبك رفتار منفعلانه چيست | درمان رفتار منفعلانه